To μαρούλι χρησιμοποιείται πάρα πολύ στη διατροφή του ανθρώπου, πάνω από 2000 χρόνια! Πριν από τη χρήση του σαν τροφή, χρησιμοποιούταν για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες (έχει παυσίπονες ιδιότητες). Είναι τόσο εύκολο να το καλλιεργήσει κανείς και τόσο γευστικό όταν το συλλέγουμε φρέσκο, που θεωρείται απαραίτητο καλλιεργούμενο λαχανικό. Με λίγη προσοχή στο πότισμα (τακτικό) και προστασία από τον καυτό ήλιο, μπορούμε να απολαύσουμε ‘σπιτικά’, φρέσκα μαρούλια, υψηλής θρεπτικής αξίας. Στην Ελλάδα καλλιεργείται σχεδόν όλη τη διάρκεια του χρόνου, αλλά κυρίως από νωρίς το φθινόπωρο μέχρι αργά την άνοιξη.
Ανάλογα με τη μορφή και τη διάταξη των φύλλων τους και το σχηματισμό ή όχι κεφαλής, τα διακρίνουμε στις ακόλουθες ομάδες:
α. Κως (το όνομα του οφείλεται στο νησί Κως) ή Ρωμάνα (Cos ή Romaine). Όρθια ανάπτυξη, με επιμήκη κεφαλή και φύλλα μεγάλα και μακρυά.
β. Λείο, κεφαλωτό (Butterhead). Η κεφαλή είναι χαλαρή και τα φύλλα έχουν ανοιχτό πράσινο χρώμα.
γ. Kατσαρό κεφαλωτό (Iceberg, Crisphead, Curly). Έχει κεφαλή σφαιρική και φύλλα κυματοειδή και εύθραυστα.
δ. ‘Χαλαρό ανοιχτό φύλλωμα’ (Looseleaf). Τα φύλλα είναι ανοιχτού πράσινου χρώματος, κατσαρά και χαλαρά, χωρίς κεφαλή.
ε. Κινέζικο (Stem-lettuce). Kαταναλώνονται τα στελέχη και όχι τα φύλλα. Μοιάζει με σπαράγγι.
Ότι ποικιλία κι αν διαλέξουμε, η καθεμία έχει της δικής της γεύση και εμφάνιση. Οι κατσαρές κεφαλωτές ποικιλίες είναι πιο ανθεκτικές στις υψηλές θερμοκρασίες. Επίσης, έχουν τα πιο σαρκώδη και τραγανά φύλλα. Μειονεκτούν με τις υπόλοιπες ποικιλίες όσον αφορά τη θρεπτική τους αξία. Οι ποικιλίες τύπου Κως ή αλλιώς Ρωμάνα είναι υψηλής θρεπτικής αξίας και επιπρόσθετα είναι ανεκτικές στις υψηλές θερμοκρασίες. Oι λείες κεφαλωτές ποικιλίες έχουν τρυφερό σκούρο πράσινο φύλλωμα στο εξωτερικό και ανοιχτό πράσινο στο εσωτερικό. Κατά τη καλλιέργεια τους, χαμηλές θερμοκρασίες και χώμα πλούσιο σε θρεπτικά στοιχεία ευνοούν την ανάπτυξη τους.
Στην αγορά μπορείτε να βρείτε και μίγματα σπόρων με διάφορα είδη μαρουλιών καθώς και μίγματα τους με άλλα είδη όπως
βαλεριάνα ή
ρόκα.Συμβουλές σποράς
 Το μαρούλι αναπτύσσεται καλύτερα σε συνθήκες χαμηλής θερμοκρασίας (15 - 18,5 °C). H άριστη θερμοκρασία για τη βλάστηση των σπόρων του μαρουλιού κυμαίνεται μεταξύ 15 - 21 °C.
To χώμα που θα χρησιμοποιήσουμε στη καλλιέργεια μας θα πρέπει να είναι πλούσιο σε οργανική ουσία και άζωτο και επίσης καλά στραγγιζόμενο. Προηγείται της σποράς καλό σκάλισμα του εδάφους για την καταστροφή ζιζανίων, αλλά και για την αφρατοποίηση του.
Συνήθως, γίνεται σπορά σε σπορείο και στη συνέχεια μεταφύτευση. Το βάθος φύτευσης είναι μεταξύ 0,5 - 1,5 cm.
Σπέρνουμε όλο το χρόνο, με εξαίρεση τους καλοκαιρινούς μήνες. Αν σπείρουμε νωρίς την άνοιξη θα πρέπει να προσέξουμε να έχουν περάσει
4 - 5 εβδομάδες από τον τελευταίο παγετό. |
Συμβουλές μεταφύτευσης
Μεταφύτευση πραγματοποιείται 30 - 40 μέρες μετά τη φύτευση, όπου τα νεαρά φυτά μας έχουν αναπτύξει 3 - 4 πραγματικά φύλλα. Η καλλιέργεια διαρκεί περίπου 3 - 5 μήνες από τη σπορά έως και τη συγκομιδή, ανάλογα με την εποχή και τη ποικιλία που χρησιμοποιούμε. Εμπλουτίζουμε απαραίτητα κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας με
οργανικό άζωτο.
Καλλιεργητικές φροντίδες
Το έδαφος πρέπει να διατηρείται υγρό. Υπερβολική υγρασία μπορεί να προκαλέσει προβλήματα ανάπτυξης ασθενειών. Η συχνότητα των ποτισμάτων αυξάνεται σε περιόδους που επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες και μειώνεται κατά τη περίοδο σχηματισμού κεφαλής. Απαραίτητο είναι να πραγματοποιηθούν σκαλίσματα για την καταστροφή ζιζανίων καθώς και λίπανση πλούσια σε
οργανικό άζωτο. Συγκομιδή
Τα φυλλώδη μαρούλια μαζεύονται μόλις μεγαλώσουν τα φύλλα τους. Αν παραμεγαλώσουν τότε γίνονται σκληρά και πικρά. Τα κεφαλωτά πρέπει να συγκομισθούν πριν να αναπτυχθεί το άνθος. Αν έχουμε φυτέψει σγουρό ή φυλλώδες μαρουλάκι κόβουμε τα φύλλα με ένα κοφτερό μαχαίρι και μαζεύουμε έπειτα τα φύλλα.
Μαρούλια σε γλάστρα, μέσα σε κέντρο πόλης
Σε αυτή τη περίπτωση προσέχουμε τα εξής: Kαλλιεργούμε τα μαρούλια μόνο την άνοιξη (η σπορά πραγματοποιείται Ιαν - Φεβρ). Μόνο τότε η καλλιέργεια θα είναι αρκετά σύντομη, ώστε τα μαρούλια να μην εκτεθούν πολλές μέρες στους ατμοσφαιρικούς ρύπους.
Συγκαλλιέργεια μαρουλιού
Η καλλιέργεια του μαρουλιού μπορεί να συνδιαστεί με φράουλα, φασόλι, αρακά, αγγούρι, λάχανο, καρότο, πατζάρι, κρεμμύδι, ραπάνι και τομάτα.